صرع یک اختلال شایع مغزی است؛ که در هزار نفر افراد جامعه، تقریباً پنج نفر به آن مبتلا هستند. در کودکان گاهی تا پنج درصد شیوع دارد. در بیشتر موارد، صرع با اولین داروی انتخابی، کنترل میشود و بیماران به مدت طولانی، بدون تشنج خواهند بود. میتوان گفت حدود 60 تا 80 درصد موارد، صرع قابل کنترل است. ولی در تعدادی از افراد، با توجه به درمان مناسب، تشنجها ادامه دارند. حدود 5 تا 10 درصد موارد، تشنجها مقاوم به درمان هستند و با درمانهای معمولی کنترل نمیشوند.
-
تعریف صرع مقاوم به درمان :
این اصطلاح را معمولاً برای مواردی به کار میبرند که با وجود درمان مناسب، تشنج آنها ادامه مییابد. اوتسوکا و همکارانش، این اصطلاح را در مواردی به کار میبرند که تمام داروهای موجود، استفاده شده و کنترل تشنج به دست نیامده باشد. گیلمن و همکاران، زمانی به تشنجها، مقاوم به درمان میگویند که در مقابل داروهای ضد صرع مقاومت نشان دهد. به شرطی که با بیشترین میزان درمان و با غلظت خونی مناسب به کار رفته باشند و یا ترکیبی از آنها به کار رود. معمولاً بیمارانی که در دو سال اول، به درمان تک دارویی کافی، جواب نمیدهند؛ شانس کمتری برای پاسخ به داروهای دیگر دارند.
-
ارزیابی بیماران مقاوم به درمان :
در برخورد با بیماران مقاوم به درمان، ابتدا باید به علتهای احتمالی مقاومت به درمان توجه کرد. این علتها می توانند اشتباه در تشخیص، عدم تجویز داروی مناسب، تداخل دارویی، عدم مصرف صحیح دارو، وجود علل زمینهای مثل اختلال متابولیک و تشنجهایی باشند که ماهیت مقاوم به درمان دارند، مانند تشنجهای اسپاسم شیرخواران، سندرم اوتاهارا، سندرم لنوکس و اختلالات ساختمانی مغز.
-
درمان بیماران مبتلا به صرع مقاوم به درمان :
در برخورد با این بیماران، علاوه بر شرح حال مناسب و اقدامهای کلینیکی و پاراکلینیکی، باید تاریخچۀ دقیقی از داروهایی که بیمار مصرف کرده است؛ به دست آورد تا بتوانیم بگوییم که آیا داروهای مناسب به کار برده شده است یا خیر. تغییر در داروها باید بر مبنای اندازهگیری دقیق و منظم داروهای مصرفی باشد. معمولاً کفایت دارو با کاهش تشنجها در مدت دو ماه ارزیابی میشود. به طور ایدهآل درمان تک دارویی بهتر از درمان با ترکیب چند دارو است. درمان چند دارویی، بهتر از درمان تک دارویی نیست و ممکن است مشکلاتی را برای بیمار به وجود آورد و مشخص نیست که مربوط به کدام دارو بوده است و بنابراین عوارض جانبی داروها بیشتر میشود. داروهایی که قرار است قطع شوند، حتماً باید به تدریج جایگزین شوند؛ چون ممکن است منجر به صرع پایدار (استاتوس اپیلپتیکوس) شود.
-
درمانهای غیردارویی :
گاهی رژیم کتوژنیک در بعضی بیماران نتیجۀ خوبی میدهد. در تعدادی از بیماران، درمان جراحی میتواند در صورت انتخاب درست، بسیار مؤثر باشد و باعث کاهش داروی مصرفی شود.