نويسندگان : فاطمه نظری، الهام قاسمي، اعظم خوانساری

دانشگاه علوم پزشكي اصفهان- دانشكده پرستاري و مامايی

مقدمه : صرع يكي از شايعترين اختلالات مزمن عصبی است كه در حدود 3-2 درصد افراد در جهان به آن مبتلا، و تقريبأ 50 ميليون نفر در جهان و دركشور ما بيش از يك ميليون  نفر مبتلا به صرع مي باشند. نيمي از اين تعداد يا درمان نشده اند يا ناقص درمان مي شوند. هدف اصلي درمان در این بيماران، بر طرف ساختن علت صرع، جلوگيري از بروز حملات و برخورد با پيامد هاي روانی- اجتماعی و برگشت بيمار به زندگی عادی است كه با استفاده از درمان هاي دارويي و غير دارويي ميسر مي شود. يكي از درمان های غير دارويی مهم، رژيم كتوژنيك است كه در استفاده و عدم استفاده از آن اتفاق نظر وجود ندارد و مستندات محدودي دال بر مؤثر بودن اين رژيم در بزرگسالان مبتلا به صرع مقاوم وجود دارد.

روش: يك مطالعه مروري سيستماتيك كه بر اساس بررسي متون كتابخانه اي و مقالات ایندکس شده در سایت های معتبر تا سال 2008 ميلادي انجام شده است.

یافته های پژوهشی: صرع ها گروهي از اختلالات هستند كه با تغييرات مزمن و حمله اي فونكسيون عصبي مشخص و با اختلالات فعاليت الكتريكي مغز ظاهر مي گردد. صرع در كودكان وافراد سالمند شيوع بيشتري دارد. اولين خط درماني صرع،  داروهاي ضدصرع به شمار مي آيند؛ به طوري كه 80 درصد حملات صرع توسط داروهاي ضد صرع كنترل می شود. ولی در 20 درصد افراد با مصرف دارو بهبودي حاصل نشده است. داروهای ضد صرع به رغم كنترل يا كاهش دفعات و شدت بيماري، بدون عارضه جانبي نيستند و باعث بروز بعضي عوارض عاطفي، رواني و رفتاري مي شوند. یکی ازدرمان هاي ديگر صرع،  جراحي است؛ اما بيش از نيمي از افراد مبتلا به صرع هاي مقاوم،كانديد جراحي نیستند. با توجه به این که بيشتر صرع ها حاصل اختلالاتي در متابوليسم انرژي مغز مي باشد؛ لذا استفاده از رژيم كتوژنيك امروزه به عنوان يكي از درمان هاي جايگزين مطرح است. براساس تحقيقات انجام شده کان کلینز(2008)و كانگ(2006)و كاسر(2006) و هايز(2002) و لوي و كوپر(2003)،  رژيم كتوژنيك در كاهش تعداد حملات بسيار مؤثر و عوارض كمي بر جاي مي گذارد. نتايج مطالعات كين (2006) نشان دهنده كنترل كامل حملات در 6/15% وکاهش بیش از 50% حملات در 33% مبتلایان می باشد. همچنين مارتين (2007) در مطالعه ای بر روي 557 كودك مبتلا به صرع تحت درمان رژيم كتوژنيك دريافت كه خطر عود حملات بعد از درمان در مقايسه با عمل جراحي مشابه بوده و پس از قطع مصرف داروها كمتر بوده است. استينمن (2003) درمطالعه كوهورت مبني بر مقايسه كودكان تشنجي تحت درمان با جراحي و رژيم كتوژنيك نشان داد كه كودكاني كه تحت درمان رژيم وهم جراحي بودند بيش از 90% كاهش حملات  را داشته اند و 29% افرادي كه كانديد عمل جراحي نبودند، حمله اي نداشتند و مدت حملات  در افراد تحت رژيم كتوژنيك در مقايسه با افراد تحت جراحي کمتر بود.

نتيجه گيري:  علیرغم افزایش درمان های دارویی موثر قابل دسترس، درمان های غیر دارویی به ویژه رژيم كتوژنيك نقش مهمی در کنترل حملات تشنجی در كودكان با صرع مقاوم ایفا می کنند و در نتیجه از بار تشنج بر سامانه ارائه خدمات بهداشتی در کل جامعه کاسته و موجب بهبود کیفیت زندگی و کاهش هزینه مراقبت بهداشتی می گردد.

کلیدواژه:صرع، تشنج، رژیم کتوژنیک