اکس کاربازپین انواع خاصی از تشنج را در بیماران مبتلا به صرع درمان می کند. اکس کاربازپین ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروها استفاده شود. اکس کاربازپین یک داروی ضد تشنج است و این عمل را با کاهش ایمپالس های عصبی غیر طبیعی در مغز انجام می دهد.

 اشکال دارویی:

  • قرص روکش دار150، 300 و 600 میلی گرم

مکانیسم اثر:

  • مکانیسم اثر اکس کاربازپین و متابولیت های فعال آن به درستی مشخص نیست؛ اما به نظر می رسد اکس کاربازپین، کانال های سدیم حساس به ولتاژ را بلاک می کند.

نکته های مهم:

  • اکس کابازپین به نظر نمی رسد موجب وابستگی یا تحمل به دارو شود.
  • اگر چه دوزهای بیش از 1200 میلی گرم در روز در افراد بالغ، اثربخشی مناسبی دارد؛ اما اغلب افراد نمی توانند عوارض جانبی ناشی از میزان زیاد اکس کاربازپین را تحمل کنند.
  • میزان مصرف اکس کاربازپین باید در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی کاهش یابد.
  • در سه ماهۀ اول درمان، ممکن است  مقدار سدیم کاهش یابد. کاهش مقدار سدیم معمولاً علائمی ندارد و با قطع مصرف اکس کاربازپین برطرف می شود.
  • تأثیر اکس کاربازپین بر تکرار تشنج در ده روز بعد از مصرف منظم اکس کاربازپین، قابل توجه است.

تداخلات دارویی:

  • مصرف همزمان اکس کاربازپین با باربیتورات ها، فنی توئین و والپروئیک اسید اثربخشی اکس کاربازپین را کاهش می دهد.
  • اکس کاربازپین اثربخشی داروهای ضدبارداری خوراکی را کاهش می دهد؛ زیرا برخی آنزیم های کبدی را مهار می کند.

عوارض جانبی:

هر دارو ممکن است عوارض جانبی ناخواسته ای نیز داشته باشد. اگرچه تمام این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود؛ ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر لازم است با پزشک معالج مشورت نمایید.

 عوارض داروی اکس کاربازپین عبارت است از:

  • سیستم عصبی سردرد، سرگیجه، اضطراب، تب، تشنج، ناهماهنگی یا بی نظمی در عضلات، عدم تعادل، مشکلاتی در تکلم، دشواری در تمرکز.
  • گوارشی تهوع و استفراغ، اسهال، یبوست، سوء هاضمه.
  • قلبی عروقی ورم، کاهش فشار خون، درد قفسه سینه.
  • سایر تاری دید، دو بینی، نیستاگموس (حرکات غیر ارادی و ریتمیک چشمی)، راش جلدی و سینوزیت.

مصرف در بارداری و شیردهی:

  • بارداری اکس کاربازپین و متابولیت فعال آن از جفت عبور می کنند. اکس کاربازپین ساختاری شبیه به کاربامازپین دارد که این دارو به عنوان تراتوژن در انسان در نظر گرفته می شود. به همین دلیل اکس کاربازپین نیز در انسان به عنوان عامل تراتوژن در نظر گرفته می شود.
  • شیردهیاکس کاربازپین عموماً در دوران شیردهی توصیه نمی شود. مصرف اکس کاربازپین در دوران شیردهی به اهمیت دارو برای مادر بستگی دارد.
  • مراقبت های پزشکی – پرستاری:
  • وضعیت ذهنی بیمار را در طول درمان با اکس کاربازپین بررسی کنید.
  • قبل از درمان با اکس کاربازپین، بینایی سنجی و معاینه های پزشکی را بررسی کنید.
  • تشنج ها را از نظر مدت، شدت و نشانه های همراه، مورد توجه قرار دهید.
  • مصرف اکس کاربازپین در افراد بالای 65 سال باید با احتیاط باشد.
  • برای کاهش نشانه های گوارشی، اکس کاربازپین را با شیر یا غذا تجویز کنید.
  • برای رفع خشکی دهان ناشی از مصرف اکس کاربازپین آدامس یا آبنبات توصیه می شود.

مراقبت های بیمار و خانواده:

  • از مصرف الکل، داروهای تضعیف کنندۀ سیستم عصبی مرکزی و هر گونه داروی غیر نسخه ای همزمان با اکس کاربازپین خودداری کنید.
  • از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند، در طول درمان با اکس کاربازپین خودداری کنید.
  • در طول درمان با اکس کاربازپین ممکن است افکار خودکشی در بیمار ایجاد شود. در صورتی که بیقراری، افسردگی، حمله های پانیک و تغییر خلقی داشتید؛ پزشک خود را فوراً در جریان قرار دهید.
  • در طول درمان با اکس کاربازپین در صورت بروز قرمزی، تورم، خارش، تب یا درد قفسه سینه فوراً با پزشک تماس بگیرید. این علائم می تواند نشان دهندۀ حساسیت به اکس کاربازپین باشد.
  • علائمی مانند دشواری در دفع ادرار، وجود خون در ادرار و اضافه وزن می تواند نشانه ای از مشکلات کلیوی باشد.
  • در صورتی که مشکلات کبدی دارید؛ پزشک را در جریان قرار دهید.
  • اکس کاربازپین باید مطابق با دستور پزشک مصرف شود.
  • از قطع ناگهانی اکس کاربازپین بدون مشورت با پزشک اجتناب کنید؛ زیرا احتمال ایجاد تشنج بیشتر خواهد شد.
  • در طول درمان با اکس کاربازپین از روش های مطمئن ضد بارداری استفاده کنید. قرص های هورمونی ضد بارداری، ممکن است در پیشگیری از بارداری مؤثر نباشند. در این شرایط کاندوم انتخاب مناسبی است. در صورت داشتن قصد بارداری با پزشک مشورت کنید.