1. اگر خانم مبتلا به صرع باردار شد؛ چه قدر شانس دارد تا فرزند سالمی داشته باشد؟

احتمال اینکه خانم باردار مبتلا به صرع با وجود مصرف دارو، فرزند سالمی به دنیا بیاورد، بیش از 90 درصد است. اگرچه گاهی اوقات خطر بروز ناهنجاری در فرزند اینگونه افراد به دلایل خاصی بالا می‌رود، اما لازم است در زمان بارداری، خانم مبتلا به صرع به طور منظم تحت مراقبت متخصص مغز و اعصاب  و همینطور متخصص زنان قرار گیرد تا در صورت نیاز، تغییرهایی در مورد چگونگی مصرف داروها و جلوگیری از عوارض آن انجام شود.

2. آیا زنان مبتلا به صرع شانس کمتری برای باردار شدن دارند؟

به طور کلی زنان مبتلا به صرع، فرزندان کمتری نسبت به کل زنان جامعه دارند. این مسئله ممکن است به علت انتخاب خودشان برای کمتر بچه‌دار شدن باشد؛ ولی تحقیق‌های انجام شده نشان می‌دهد که در این زنان نسبت به زنان دیگر، نامنظمی دورۀ ماهیانه و مشکلات مربوط به بارداری بیشتر است. پس توصیه می‌شود خانم مبتلا به صرع برای باردار شدن، حتماً با متخصص زنان و زایمان و متخصص مغز و اعصاب مشورت کند.

3. خانم مبتلا به صرع برای آمادگی بارداری، چه کارهایی لازم است انجام دهد؟

تمام زنان باید قبل و هنگام بارداری در شرایط مطلوب جسمی و روانی قرار داشته باشند. اگر مشکلات مالی وجود دارد، بهتر است برای به حداقل رساندن مشکل ناشی از سوءتغذیه با متخصص تغذیه در مراکز دولتی مشورت شود. داشتن برنامۀ منظم ورزشی و استراحت کافی سبب می‌شود تا زنان مبتلا به صرع، صاحب فیزیک متناسب با بارداری شوند تا دوران بارداری را بهتر طی نمایند. خیلی مهم است که ویتامین‌ها و به ویژه اسید فولیک، قبل و در زمان بارداری به میزان کافی مصرف شود. با توجه به اینکه خطر بروز ناهنجاری برای جنین در روزهای اول بارداری خیلی بیشتر است؛ بهتر است در صورت تصمیم برای باردار شدن، حداقل از سه ماه قبل اسید فولیک مصرف شود. میزان مصرف اسید فولیک طبق توصیۀ پزشک مغز و اعصاب یا زنان و زایمان تعیین می‌شود. در ضمن می‌توان برای راحتی خیال بیشتر با یک متخصص ژنتیک هم مشورت کرد تا احتمال بروز خطر در جنین کاهش یابد.   

4. آیا در دوران بارداری الگوی تشنج‌ها تغییر می‌کند ؟

بسیاری از زنان در طی دوران بارداری هیچگونه تغییری در شکل و تعداد تشنج‌ها ندارند. حدود یک چهارم تا یک سوم زنانی که باردار می‌شوند ممکن است با وجود استمرار مصرف داروهای ضد صرع خود دچار افزایش تشنج‌ها شوند . در دوران حاملگی ممکن است غلظت داروها درسطح خون تغییر کند و موجب زیاد شدن خطر تشنج شود. بنابراین ممکن است پزشک شما تصمیم بگیرد سطح خونی دارو را اندازه‌ بگیرد و یا افزایش مصرف دارو را توصیه نماید. در دوماه اول بعد از زایمان، وقتی که میزان هورمون‌ها در بدن زنان تغییر می‌کند؛ ممکن است  تغییرهایی در سطح خونی داروها به وجود آید. بنابراین در دوران حاملگی و چند ماه بعد از آن، بهتر است تحت نظر پزشک مغز واعصاب باشند.

5. آیا دارودرمانی در  دوران بارداری روی جنین اثر می‌گذارد ؟

بله.  افزایش میزان مواجهه جنین با داروهایی که ازطریق جفت مادر می‌رسد، خطرناک است. به طور کلی دو تا سه درصد کودکانی که از مادران طبیعی به دنیا می‌آیند؛ مبتلا به ناهنجاری مادرزادی می‌شوند. اگر خانمی تحت درمان با داروهای ضدصرع باشد، این خطر چهار تا هشت درصد افزایش می‌یابد. ولی باید در نظر داشت خطر دیگری که ممکن است گریبانگیر مادر و کودک شود؛ کنترل نبودن تشنج‌ها است . بسیاری از مادران مبتلا به صرع باید در دوران بارداری، داروی خود را مصرف کنند. البته توصیه می‌شود قبل از شروع بارداری ضمن مشاوره با پزشک مغز و اعصاب خود، حداقل دارو میزان دارو را مصرف کنند. به خاطر داشته باشیم این نکته بسیار مهم است که داروهای ضدصرع به هیچوجه بدون تجویز پزشک در دوران بارداری قطع نشوند.  حتی در صورت خطر بروز ناهنجاری، احتمال سالم بودن کودکی که به دنیا می‌آید بیش از 90 درصد است.

6. معمولاٌ چه نوع ناهنجاری در این کودکان دیده می‌شود؟

بعضی از مشکلات، بیشتر در کودکانی دیده می‌شود که مادران آنها مجبور به مصرف داروی سدیم والپروات بوده‌اند. یکی از مهمترین این ناهنجاری‌ها شکاف لب و کام (Cleft lip & palate) است که بین لب فوقانی یا سقف دهان، شکاف وجود دارد. مشکلاتی مثل اختلال‌های قلبی و مشکلات مربوط به ستون فقرات هم ممکن است دیده شود؛ که گاهی اوقات برای درمان جراحی نیاز است. بعضی مشکلات دیگر ممکن است کم اهمیت باشند و فقط سبب تغییر چهره کمی در نوزاد شود. مثل کوچک بودن لب فوقانی، تغییر در شکل ناخن‌ها و انگشتان که اغلب این ناهنجاری‌ها باعث بروز مشکل جدی نخواهند شد. 

7. آيا مادر مبتلا به صرع در دوران بارداری و يا قبل از شروع بارداری، لازم است داروی خود را قطع كند؟

 بارداری بدون مصرف دارو ممكن است بعضی از خطرها را كاهش دهد. اگر خانمی با وجود مصرف دارو، تشنج نداشته باشد؛ ممكن است پزشک تصميم بگيرد قبل از باردار شدن، به آهستگی داروهای ضد صرع را كم يا  قطع كند. ولی به خاطر داشته باشيم بيمار به هيچوجه بدون مشورت با پزشک نبايد داروهای خود را قطع كند. به هرحال خطر تشنج‌ها، مادر و جنين را با هم در برمی گيرد. تشنج ممكن است منجر به اختلال اكسيژن‌رسانی به جنين شود . بنابراين خود به خود خطر بروز مسائلی مانند كودک نارس و سقط جنين را بيشتر می‌كند. بیشتر مادران مبتلا به صرع در صورت مصرف داروهای خود می‌توانند بارداری بی‌خطری داشته باشند و توصيه می‌شود قبل از تصميم به بارداری حتماً با پزشک مغز و اعصاب مشورت کنند تا در صورت امكان، مصرف دارو به حداقل برسد و نوع داروی كم‌خطرتر انتخاب شود.

8. آيا خطر ديگری غير از صرع برای اين مادران وجود دارد؟

بايد در نظر داشته باشيم زنان مبتلا به صرع، ممکن است در دوران بارداری، خونريزی غيرمعمول بيشتری داشته و احساس كسالت صبحگاهی کنند. خطر بروز زايمان زودرس برای اين افراد بيشتر است. گاهی اوقات روند زايمان در اين زنان به خوبی پيش نرفته و حتی ممكن است نياز به سزارين وجود داشته باشد. خطر كمی وجود دارد كه نوزادان مادران مبتلا به صرع در 24 ساعت اول زندگی خود مبتلا به خونريزی غيرمعمول شوند. زنان مبتلا به صرع اغلب برای ماه آخر بارداری لازم است ويتامين K جهت جلوگيری از اين خطر مصرف کنند.

9. آيا مادر مبتلا به صرع می‌تواند از كودک خود مراقبت کند؟

جواب اين سؤال به شرايط بيماری، قدرت فيزيكی و وضعيت خانوادگی بيمار ارتباط دارد. اگر خانم باردار در دوران حاملگی با وجود مصرف دقيق داروها باز هم دچار تشنج شود، احتمالاً در مراقبت از فرزند  نيز اين خطر وجود دارد. در حالت كنترل كامل تشنج‌ها هم لازم است  بسياري از مسائل احتمالی جنين با استفاده از سونوگرافی يا بررسی مايع آمنيوتيک بررسی شوند تا خطر بروز فرزند معلول به حداقل برسد. نگهداری از فرزند سالم، انرژی كمتری از مادر مبتلا به صرع می‌گیرد.