نام تجاری :
دیلانتین
فنی توئین دارویی ضد تشنج است که امواج مغزی مؤثر در ایجاد تشنج را آهسته می کند. فنی توئین اشکال دارویی مختلفی مانند کپسول و سوسپانسیون دارد. در صورت داشتن حساسیت به فنی توئین یا ترکیبات مشابه، از مصرف آن باید پرهیز کرد.
اشکال دارویی:
- کپسول: 100 میلی گرم
- تزریقی: 50 میلی گرم بر میلی لیتر
- سوسپانسیون: 30 میلی گرم بر 5 میلی لیتر / 125 میلی گرم بر 5 میلی لیتر
مکانیسم اثر:
- فنی توئین موجب تثبیت غشای نورون ها و محدود کردن فعالیت کانون تشنج می شود. مکانیسم اثر فنی توئین افزایش خروج سدیم و کاهش ورود آن به سلول های عصبی است.
تداخل دارویی:
- فنی توئین اثر گلیکوزیدهای قلبی، داروهای ضدبارداری خوراکی و اسید فولیک را کاهش می دهد.
- سایر داروهای تضعیف کنندۀ سیستم عصبی مرکزی، سمیت فنی توئین را تشدید می کنند.
- آنتی اسیدها جذب فنی توئین را کاهش می دهند.
- تتراسایکلین ها، متابولیسم فنی توئین را افزایش می دهند.
- فنی توئین با اثر ضد انعقادی های خوراکی، تداخل دارد.
عوارض جانبی:
هر دارو به موازات ایجاد اثر درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه همۀ این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود؛ ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.
عوارض جانبی فنی توئین عبارت است از:
- سیستم عصبی : سردرد، بی خوابی، سرگیجه، ناهماهنگی در حرکت عضلات، پرش عضلانی، تحریک پذیری، لکنت زبان، از دست دادن تعادل، حرکت های غیرطبیعی چشم
- سیستم گوارشی : تهوع، استفراغ، خشکی دهان، حجیم شدن لثه ها، یبوست
- عوارض خونی: آگرانولوسیتوز، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، کم خونی
- عوارض پوستی : درماتیت، نکروز اپیدرم، راش جلدی، پرمویی، حساسیت به نور
- سایر: افزایش قند خون، دو بینی، هپاتیت، نرمی استخوان
مصرف در بارداری و شیردهی:
- بارداری: داده های کنترل شده ای در مورد بارداری انسان در دست نیست. در خانم های باردار مبتلا به صرع، استفاده از فنی توئین با افزایش احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی ارتباط دارد. فنی توئین نباید در دوران بارداری استفاده شود؛ مگر آن که مزایای مصرف آن، بر خطرهای احتمالی که جنین را تهدید می کند، غالب باشد.
- شیردهی: استفاده از فنی توئین در دوران شیردهی توصیه نمی شود. مقدار اندکی از فنی توئین در شیر مادر یافت شده است. شیردهی در طول درمان تک دارویی با فنی توئین، به نظر نمی رسد مشکلاتی را در رشد نوزاد به همراه داشته باشد. اما در صورت درمان ترکیبی فنی توئین با سایر داروها، احتمال افزایش خواب آوری یا علائم قطع دارو، در نوزاد وجود دارد.
مراقبت های پزشکی – پرستاری:
- برای سطح سرمی فنی توئین باید حداقل یک هفته از شروع تجویز فنی توئین گذشته باشد.
- در طول درمان با فنی توئین، نوع تشنج را مورد بررسی قرار دهید.
- وقوع راش های ناشی از نکروز اپیدرمال و سندرم استیون جانسون، هشداری برای قطع مصرف فنی توئین است.
- نشانه های تب، لنفوآدنوپاتی و راش جلدی ممکن است در اثر حساسیت به فنی توئین ایجاد شود؛ که سه تا 12 هفته پس از شروع درمان به وجود می آید.
- در طول درمان با فنی توئین، بیمار را از نظر وضعیت ذهنی مورد بررسی قرار دهید.
- در طول درمان با فنی توئین، وضعیت تنفسی بیمار را از نظر تعداد، عمق، ریتم و الگوی تنفسی بررسی کنید.
- در طول درمان با فنی توئین، به نشانه های دیسکرازی خون (تب، گلودرد، پتشی، راش، زردی) توجه کنید.
- در طول درمان با فنی توئین این موارد را بررسی کنید: شمارش سلول های خونی (نوتروفیل، سلول های سفید خون)، آلبومین، آزمایش های عملکرد تنفسی
- برای رقیق کردن فرم وریدی فنی توئین، از آب مقطر استفاده کنید.
- مراقبت های بیمار و خانواده:
- فنی توئین باید بر اساس دستور پزشک با میزان تعیین شده مصرف شود. از قطع ناگهانی فنی توئین پرهیز کنید.
- برای کاهش عوارض گوارشی فنی توئین، آن را با غذا مصرف کنید.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. به حجیم شدن لثه ها توجه کرده و زیر نظر دندانپزشک باشید.
- قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین، باید بطری را به خوبی تکان دهید.
- رنگ ادرار در طول درمان با فنی توئین ممکن است صورتی شود.
- در طول درمان با فنی توئین، از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری نیاز دارد، اجتناب کنید.
- از مصرف الکل، داروهای تضعیف کنندۀ سیستم عصبی مرکزی و سایر داروهای غیر نسخه ای همزمان با فنی توئین خودداری کنید. الکل می تواند مقدار فنی توئین در خون را کاهش دهد و خطر بروز تشنج را به دنبال داشته باشد.
- در طول درمان با فنی توئین نشانه های آلرژی و آنافیلاکسی را فوراً گزارش کنید.
- فنی توئین اثر برخی داروهای ضدبارداری را کاهش می دهد. بنابراین بهتر است از روش های کنترل بارداری غیرهورمونی هم، برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید.