رضا امیرخانی (زاده 1352، تهران) نویسنده و منتقد ادبی ایرانی است. او مدتی رئیس هیئت مدیرۀ انجمن قلم ایران بود. او به غیر از نگارش رمان و داستان بلند و یک مجموعه داستان کوتاه، به تألیف سفرنامه و مقاله های بلند تحلیلی اجتماعی نیز پرداخته است.
در “ من او ” خانواده ای اصیل و ایرانی در بستر تاریخ معاصر ایران با شیوه ای نوآورانه تصویر می شود.
این کتاب در کتابخانه انجمن موجود است.
کلیدر – که نام کوه و روستایی در شمال شرقی ایران است – روایت زندگی یک خانواده کرد ایرانی است که به سبزوار خراسان کوچانده شده‌اند. داستان که متأثر از فضای ملتهب سیاسی ایران پس از جنگ جهانی دوم است، بین سال‌های 1325 تا 1327 روی می‌دهد.
کلیدر که «سرنوشت تراژدیک رعیت‌های ایرانی و قبایل چادرنشین را در دوره‌ای که سیاست زور حاکم است به تصویر می‌کشد» بر اساس حوادث واقعی نگاشته شده است و می‌توان آن را نقطه اوج رشته آثار پیشین دولت‌آبادی به حساب آورد، که اغلب آنان داستان‌هایی کوتاه درباره مردم زجرکشیده و رنجور دهات خراسان است.
این کتاب ده جلدی در کتابخانه انجمن صرع موجود است.
Mohsen Aghaee Hakak, MD
Department of neurology, Epilepsy Center, Razavi Hospital, Mashhad, Iran
Email: Mohsen.hakak@gmail.com
Seizures that occur in close proximity to an event should be considered as situational or acute symptomatic or provoked seizures. By definition, provoked seizures are classified as resulting from transient derangements that involve metabolic, toxic, or medication side-effects, whereas acute symptomatic seizures are caused by an acute event such as stroke, traumatic brain injury (TBI), or CNS infection. 40% of all first Seizures (50% to 70% of Status Epilepticus) are acute symptomatic seizures. These seizures are different from unprovoked seizures both in prognosis and management. In this review we will discuss about therapeutic approach and risk of recurrence of acute symptomatic seizures.
In acute phase of brain insult, patients who experience provoked seizures have higher rate of morbidity and mortality. In certain conditions due to higher risk of seizure recurrence, short-term (a few weeks) antiepileptic medications are recommended in acute period (such as penetrating traumatic brain injuries, subdural hematoma, venous sinus thrombosis, viral encephalitis and cortical strokes). In patients with persistent epileptic activity on EEG and structural lesions on imaging longer treatment is recommended (a few months). In patients who have an unprovoked seizure subsequently (> week after an event), long-term medication with antiepileptic drugs should be considered.
Multiple studies have confirmed that anti-seizure medications may reduce risk of seizure recurrence in the short-term but it does not appear to alter rate of developing epilepsy in long-term (In other words, anti-seizure medication is not anti-epileptogenic).
Keywords: Acute symptomatic seizures, Provoked seizures, Antiepileptic drugs
سندروم جِوونز یا صرع میوکلونیک پلک ها، شکل نادری از صرع است؛ که معمولاً بین سنین دو تا 14 سال ( بیشتر بین شش تا هشت سال ) آغاز شده و در دختران شایعتر است.
علت آن ناشناخته و بیشتر به مسائل ژنتیک ربط داده شده است.
تشنج ها در این نوع صرع، به درمان دارویی سخت جواب می دهند.
این نوع صرع می تواند همراه یا بدون صرع ابسانس باشد. تشنج ها شامل پرش های سریع و کوتاه پلک ها هستند که با بالا رفتن مردمک چشم همراه می شوند و ممکن است سر بیمار کمی به عقب برگردد.
این نوع تشنج از نوع تشنج های منتشر بوده و کمتر از شش ثانیه طول می کشد؛ ولی ممکن است در طول روز بارها اتفاق بیفتد.
اغلب با نورهای چشمک زن یا بستن چشم ها تحریک می شوند.
اگر فرد در حالت میوکلونوس پلک ها، دچار کاهش مختصر هوشیاری هم شود؛ به این نوع تشنج، میوکلونوس ابسانس پلک ها گفته می شود.
تشنج منتشر تونیک کلونیک به ندرت ممکن است در کودکان بزرگتر اتفاق بیفتد؛ که در صورت کمبود خواب یا تحریک نوری، احتمال آن وجود دارد.
پرش های میوکلونیک در دست ها و پاها هم ممکن است رخ دهند؛ ولی زیاد اتفاق نمی افتند.
حدود یک نفر از هر 10 نفر مبتلا، تاریخچۀ تب و تشنج در کودکی دارند.
VNS یا تحریک عصب واگ (Vagus Nerve Stimulation ) یکی از روش‌های درمان صرع مقاوم به درمان است ؛ که می‌تواند تعداد تشنج‌ها را کاهش دهد. VNS شبیه یک میس پیکر است که عصب واگ را در گردن تحریک می‌کند. در این روش یک محرک کوچک ( pacemaker ) زیر پوست گردن، نزدیک عصب واگ در قسمت چپ کاشته شده که عصب واگ را در فاصله‌های زمانی معین تحریک کرده و با انتشار این تحریک‌ها به مغز، فعالیت تشنجی متوقف می‌شود.
تحریک عصب واگ با ارسال امواج الکتریکی منظم و ملایم به مغز به وسیلۀ عصب واگ از بروز تشنج جلوگیری می‌کند. گاهی‌اوقات از آن به عنوان “پیس‌میکر مغز“ نام برده می‌شود.
یک دستگاه تحریک‌کننده، در زیر پوست سمت چپ قفسۀ سینه کار گذاشته می‌شود. یک سیم از این دستگاه در اطراف عصب واگ در گردن کاشته می‌شود.
فردی که دستگاه VNS دارد، از چگونگی عمل دستگاه مطلع نمی‌شود.
درمان با این دستگاه برای بزرگسالان و کودکان بالاتر از 4 سال در نظر گرفته شده است.
این دستگاه برای درمان انواع صرع موضعی که به داروها جواب نداده‌اند ( صرع های مقاوم به درمان) به کار می‌رود.
در تحریک عصب واگ، معمولاً حذف کامل تشنج‌ها اتفاق نمی‌افتد. اما در خیلی از بیماران، کاهش ۵۰ درصدی تعداد و شدت تشنج‌ها گزارش شده است.
صرع میوکلونیک جوانان یکی از شایعترین سندرم های صرع منتشر ایدیوپاتیک است که حدود 5 تا 10 درصد موارد صرع را شامل می شود. تظاهر بالینی این نوع صرع که معمولاً بین سنین 12 تا 18 سال شروع می شود؛ پرش های بی اختیار ماهیچه ها به ویژه در صبحگاه است.
دو عامل مهم تشدید کنندۀ این نوع تشنج ها عبارتند از :
بعضی از افراد مبتلا به صرع میوکلونیک در می یابند که تشنج هایشان با نورهای چشمک زن مانند بازی های ویدئویی، انعکاس نور در امواج دریا یا نور آفتابی که از بین درختان می تابد؛ هم تحریک می شود. این نوع صرع را “حساس به نور” هم می گویند.
این نوع صرع از انواعی است که زمینۀ ژنتیکی دارد. گزارش شده که حدود 50 تا 60 درصد افرادی که این نوع صرع را دارند؛ در خانوادۀ درجه یک یا دوی خویش، نمونه های مشابه را دارند.
معمولاً تشخیص این نوع صرع با نوار مغزی است و در ام آر آی، هیچ مشکلی وجود ندارد.
برای درمان این نوع صرع، اصلاح سبک زندگی و پرهیز از تشدید کننده های تشنج، توصیه می شود. دوری از بدخوابی و یا کم خوابی و همچنین مدیریت استرس و نگرانی می تواند امکان بروز تشنج ها را کم کند.
همزمان که این سندرم درک زبانی کودک را درگیر می سازد، ممکن است همزمان هردو توانایی درک و صحبت کردن را هم تحت تأثیر قرار دهد. همچنین می‌تواند توانایی تشخیص صداها را هم به طور کلی درگیر کند؛ اما آزمایش‌های شنوایی طبیعی هستند. مشکلات نقص توجه با یا بدون بیش فعالی؛ اضطراب و پرخاشگری، می تواند از هر 10 کودک، در هشت کودک مشاهده شود.
تشنج ها در کودکان مبتلا، با داروهای ضدتشنج می توانند درمان شوند. خیلی مهم است که تشنج های متناوب هنگام خواب هم کنترل شوند. به نظر می رسد تشنج های زمان خواب، روی صحبت کردن کودک اثر گذاشته و مشکلات ذهنی در کودک به وجود می آورند. بیشتر داروهای ضدصرع در درمان مؤثر نیستند. در موارد نادر، جراحی هم می تواند اثر داشته باشد.
دارویی که اغلب استفاده می شود، استروئیدها یا میزان بالای دیازپام در شب هستند. داروهایی که معمولاً برای درمان این سندرم استفاده می شوند شامل کلوبازام، اتوسوکسماید، سدیم والپروات، استازولامید و لوبل هستند. در بیشتر موارد بیش از یک دارو برای درمان استفاده می شود.
گاهی اوقات تشنج های مداوم در خواب با وجود دارودرمانی ادامه پیدا می کنند. در این کودکان، نوعی از جراحی می تواند یک انتخاب درمانی باشد. گفتار درمانی بلافاصله لازم است در این کودکان شروع شود. یک تیم درمانی شامل روانپزشک کودک، متخصص مغز و اعصاب کودک و مشاور متخصص کودکان لازم است برای درمان علائم بیش فعالی، اضطراب و پرخاشگری اقدام کنند.
یکی از بزرگترین دغدغه های افراد مبتلا به صرع و خانواده های آنها، این است که صرع چگونه زندگی روزانه را تحت تأثیر خود قرار می دهد. آیا لازم است آنها فعالیت های خود را محدود کنند؟ اگر بله، چگونه؟ دغدغه های دیگری که می تواند وجود داشته باشد این که تشنج ها چگونه زندگی خانواده، سایر روابط، مدرسه، کار یا تفریح را تحت تأثیر خود قرار می دهد.
سازگاری با صرع برای هر فردی متفاوت از فرد دیگر است. افرادی که تشنج هایشان به خوبی کنترل شده است؛ نسبت به افرادی که تشنج های کنترل نشده دارند؛ دغدغه ها و موضوع های متفاوتی دارند. همچنین داشتن تشنج های زیاد و مصرف داروهای ضد تشنج، ممکن است نوع تفکر، احساس و توانایی سازگاری با صرع را در افراد تحت تأثیر خود قرار دهد. تجربه ها و دغدغه ها در افراد جوان، والدین، بزرگسالان و افراد مسن با هم فرق می کند. جنسیت هم در چگونگی نگاه ما به صرع، چگونگی سازگاری با صرع و دغدغه هایی که با آنها مواجه می شویم؛ نقش مهمی ایفا می کند.
از آنجایی که فرمول جادویی برای زندگی با صرع وجود ندارد؛ سؤال های زیر را در نظر بگیرید. این سؤال ها کمک می کنند تا در مورد نیازهایتان فکر کنید و اینکه از کجا لازم است شروع کنید:
صرع یعنی یک نفر بیش از یک بار تشنج داشته و احتمال اینکه تشنج های بیشتری هم داشته باشد، وجود دارد.
تشنج به حالتی می گویند که مغز برای چند دقیقه، درست کار نکند.
وقتی مامان یا بابا تشنج دارند ، بدن آنها کارهایی را انجام می دهد که خودشان کنترلی بر آنها ندارند. تشنج در همه، به یک شکل نیست. بعضی افراد بازویشان تکان می خورد. بعضی دیگر زمین می افتند و شروع به لرزیدن می کنند. برخی به نظر می رسد که به جایی خیره شده اند یا چیزی را که شما می گویید، نمی شنوند. وقتی با آنها حرف می زنید، آنها نمی توانند به شما جواب دهند و ممکن است چیزهایی بگویند که خودشان متوجه نمی شوند.
وقتی کسی تشنج دارد، هیچ دردی حس نمی کند. در صورتی که در زمان تشنج، به چیزی برخورد نکنند، به خودشان آسیبی وارد نمی کنند. بیشتر افراد بعد از تمام شدن تشنج، به حال طبیعی باز می گردند و تشنج ها زمان کوتاهی دارند.
پزشک به مامان یا بابا، داروهایی داده است که کمک می کند تا تشنج ها متوقف شوند. ممکن است مامان یا بابا ناچار شوند داروهای مختلفی را امتحان کنند تا یک دارو، تشنج آنها را کنترل کند. بیشتر اوقات داروها می توانند تشنج ها را کنترل کند و نه همیشه.
بعضی از مردم که مبتلا به صرع هستند، بعد از مدتی، دیگر تشنجی نخواهند داشت. بقیۀ افراد در طول زندگی خود، تشنج دارند. این افراد تا زمانی که داروهای خود را مصرف کنند، تشنجی نمی کنند. اما اگر داروی خود را قطع کنند، تشنج ها دوباره شروع می شود. پزشکان در تلاش هستند تا درمان قطعی برای صرع پیدا کنند.
خیلی وقت است که کسی نمی داند چرا گاهی اوقات بعضی از مردم تشنج می کنند. ولی ما می دانیم که این موضوع تقصیر کسی نیست. این گناه مامان یا بابای شما نیست و قطعاً تقصیر تو هم نیست.
نه. تو می توانی به کسی که تشنج دارد، هرقدر دوست داری نزدیک شوی و مطمئن باشی که هرگز از او این بیماری را نخواهی گرفت.
تعداد کمی از کودکانی که پدر یا مادرشان صرع دارند، تشنج خواهند داشت. به طور کلی مامان و باباهای مبتلا به صرع، تلاش می کنند تا تشنج های خود را به خوبی کنترل کنند. اگر تو از این بابت نگرانی داری، می توانی با مامان یا بابا یا پزشک آنها گفت وگو کنی. گاهی اوقات صحبت کردن دربارۀ چیزهای ترسناک، باعث می شود که آنها خیلی هم ناراحت کننده به نظر نرسند.
بیشتر مامان و باباهایی که تشنج دارند، می توانند همۀ کارهای مهمی را که تو به آنها نیاز داری، برایت انجام دهند. اما گاهی باید صبر کنی. زمانی که مامان یا بابا تشنج دارند، نمی توانند همراه تو تا خانۀ دوستت بیایند یا برایت کتاب بخوانند. چند ساعت بعد از تمام شدن تشنج، مامان یا بابا نیاز دارند که استراحت کنند یا برای مدت کوتاهی به دکتر یا بیمارستان بروند. این که با هم در مورد انتخاب یک فرد آشنا گفت وگو کنید تا بتواند در زمان هایی که مامان یا بابا حالشان خوب نیست از تو مراقبت کند؛ می تواند پیشنهاد خوبی برای تو و مامان و بابا باشد.
با مامان یا بابا دربارۀ آنچه که می توانی انجام دهی و به آنها کمک کنی، صحبت کن! ممکن است با هم لیستی از کارهای مفید را پیدا کنید که می توانی آنها را روی یخچال بچسبانی یا هر جای دیگری از خانه، تا دیدنش برایت آسان باشد. همچنین مهم است بدانی اگر مامان یا بابا در هنگام تشنج آسیب دیدند یا تشنج آنها بیشتر طول کشید، چگونه با اورژانس تماس بگیری.
یادت باشد گاهی فقط حضور داشتن کمک کننده است. این به این معنی است که گاهی لازم نیست کار خاصی انجام دهی تا تشنج های مامان یا بابا متوقف شوند. فقط لازم است صبور باشی.
تشنج ها در نوزادان شبیه به چه چیزی است؟
تشنج ها در نوزادان معمولاً به دلیل این که مغز نوزاد در حال رشد است، به صورت پراکنده اتفاق می افتد و نمی تواند واکنش های هماهنگی که مثلاً در یک تشنج تونیک کلونیک منتشر دیده می شود را، ایجاد کند.
حتی متخصصان در تشخیص تشنج های نوزادان دچار مشکل می شوند. نوزادان طبیعی هم گاهی پرش های کوتاه و ناگهانی، شکلک درآوردن، خیره شدن، و حرکت های مربوط به دهان دارند که ممکن است در یک کودک بزرگتر یا یک فرد بالغ، احتمال صرع را مطرح کند. تشخیص صرع در نوزادان در صورتی امکان پذیر است که :
چه رفتارهایی در نوزادان به راحتی با تشنج اشتباه گرفته می شود؟
واکنش مورو (Moro) یک پاسخ کاملاً طبیعی است که می تواند به راحتی با تشنج اشتباه گرفته شود. در این رفلکس نوزاد در صورت مواجهه با یک استرس ناگهانی محیطی همچون صدا، سر و پاها را باز می‌کند و بازوها را به بالا و بیرون برده و انگشتان دست را باز می‌کند. این واکنش از زمان تولد تا سه یا چهارماهگی وجود دارد.
واکنش دیگری که ممکن است در نوزادان با تشنج اشتباه گرفته شود؛ واکنش لرزش نوزادی است. لرزش نوزادی به تکان هایی گفته می شود که تشنج نیستند. این لرزش ها شبیه لرزهایی هستند که در کودکان بزرگتر همراه تب اتفاق می افتند.