انجام فعالیت های ورزشی در کودکان مبتلا به صرع، به شرط کنترل تشنج آنها، بی خطر است. بیشتر کودکان مبتلا به صرع، از این موضوع که قادر به انجام ورزش نخواهند بود، نگران می شوند و بیشتر والدین هم این عقیدۀ اشتباه را دارند که ورزش برای کودک آنها خطر دارد. والدین باید بدانند که بازی و ورزش، قسمت مهم زندگی هر کودک است.

هیچ دستور مشخصی برای انجام فعالیت های ورزشی کودکان مبتلا به صرع وجود ندارد. در صورت وجود تشنج های مکرر غیر قابل پیش بینی، انجام فعالیت های ورزشی باید با توجه به شرایط کودک و مشورت با پزشک معالج صورت گیرد. توصیه می شود کودکان و نوجوانان مبتلا به صرع، در صورت خستگی و احساس ناراحتی بعد از فعالیت بدنی، ورزش مورد علاقۀ خود را با مراقبت و نظر پزشک معالج انجام دهند.

اما توجه به این نکته بسیار مهم است که کودک مبتلا به صرع، بیش از اندازه مورد مراقبت قرار نگیرد تابتواند در زندگی، مستقل تربیت شود. ضمن این که رعایت نکات ایمنی در هنگام حمام، شنا و ورزش های دیگر کمک خواهد کرد از حوادث پیش بینی نشده، جلوگیری شود.

دوچرخه سواری

دوچرخه سواری یکی از ورزش های پر تلاشی است که فرصت استقلال را برای بسیاری از کودکان فراهم می سازد.

اگر تشنج روی هوشیاری و کنترل حرکتی کودک مبتلا به صرع تأثیر بگذارد؛ ممکن است کودک هنگام دوچرخه سواری، به طور ناگهانی تغییر مسیر دهد. بنابراین والدین حتماً باید این کودکان را هنگام دوچرخه سواری حمایت کنند. به همین دلیل کودکانی که این نوع تشنج ها را دارند، نباید نزدیک جاده ها و مکان های پر خطر دوچرخه سواری کنند. بهتر است دوچرخه سواری این کودکان در پارک ها و مناطق امنی انجام شود که حرکت اتومبیل در آنها مجاز نیست.

کودکانی که تشنج هایشان به خوبی کنترل شده و نوع تشنج آنها نیز روی هوشیاری و کنترل حرکتی آنها تأثیر ندارد، محدودیتی برای دوچرخه سواری ندارند. اما چون آسیب به سر در حوادث دوچرخه سواری، یکی از خطرناک ترین صدمه ها است؛ همۀ دوچرخه سواران باید هنگام دوچرخه سواری، کلاه ایمنی بپوشند.

ژیمناستیک

پرش و انجام حرکات موزون از ارتفاع زیاد، به گونه ای که در ژیمناستیک انجام می شود، می تواند برای برخی از کودکان مبتلا به صرع، خطر جدی ایجاد کند. زیاد بودن احتمال میزان خطر در زمان انجام ژیمناستیک، به نوع حرکات این نوع ورزش، نوع و شدت کنترل تشنج کودک نیز بستگی دارد.

به طور کلی تمرین هایی مانند مانع های بلند، میله های ناهموار، پرش خرک، دار حلقه، میله بارفیکس که در سطح بالای سالن ژیمناستیک انجام می شود، خطر بیشتری دارد و باید فقط برای کودکانی انجام شود که تشنج هایشان به خوبی کنترل شده است. در مقایسه با این حرکات، انجام ژیمناستیک در سطح همکف سالن ژیمناستیک و استفاده از دستگیره های خرک حلقه، برای هر کودکی اختیاری است.

ورزش های گروهی

کودکان مبتلا به صرع می توانند در ورزش های گروهی یا دسته جمعی، به خوبی ورزش های انفرادی شرکت کنند. اما چون ممکن است این کودکان، مشکلاتی در توجه یا حافظه را تجربه کنند؛ بعضی ورزش های گروهی می تواند برای بعضی از آنها، گیج کننده باشد. برای مثال در بازی های فوتبال و بسکتبال، که نیاز است بازیکنان سریعاً‌ نکته هایی را که در تمرین های ورزشی، آموزش دیده اند به خاطر بیاورند و در مسابقه، از آنها استفاده کنند؛ این مسئله دیده می شود. به همین دلیل کودکان مبتلا به صرع، به فعالیت ها و ورزش های انفرادی از قبیل ژیمناستیک، رقص و کاراته بیشتر از ورزش های گروهی تمایل دارند.

ورزش های گروهی قطعاً‌ در اجتماعی شدن و تقویت اعتماد به نفس کودکان مؤثر است. بنابراین بهتر است کودکانی که تشنج های آنها به خوبی کنترل شده است، در ورزش های گروهی شرکت کنند.

در صورت شرکت کودک در مسابقۀ دو، به مربی ورزشی اطلاع دهید که یک کودک مبتلا به صرع در گروه وجود دارد.

آیا شما دانش آموزانی را می شناسید که تشنج های موضعی پیچیده دارند و در مدرسه تنبیه شده اند یا به آنها در کلاس به خاطر تشنج هایشان، شک کرده اند؟ معلم های آنها نمی دانستند که آنها صرع داشته اند و در عوض، فکر کرده اند که آنها در حال مسخره بازی هستند.

چه تشنج های شما از زمان کودکی تان شروع شده باشد و چه تازه شروع شده باشند، شما باید به معلمتان بگویید که صرع دارید. مطمئن باشید که معلمتان با شکل تشنج های شما، آشنا شده است؛ زیرا ممکن است فکر کند که همۀ تشنج ها به شکل ” افتادن روی زمین و لرزیدن“ است. کمک های اولیه در زمان وقوع تشنج، را به او آموزش دهید. ممکن است یادداشتی از طرف پزشکتان، کمک کننده باشد یا بتوانید بروشور “صرع و مدرسه ( برای اولیای مدرسه )“ را برای اطلاع بیشتر به مدرسه ببرید.

هر معلم با دیگری متفاوت است؛ اما شاید بهترین راه این باشد که به معلمتان بگویید می خواهید با او در مورد بعضی مسائل خصوصی تان، بعد از کلاس گفت وگو کنید. معلمتان ممکن است از علت بروز تشنج هایتان بپرسد؛ ممکن است بخواهد بداند آیا علامت هشدار دهنده ای دارید. اگر جواب این سؤال ها را می دانید، به او بگویید. اما اگر نمی دانید، صادق باشید. اگر برای آزمایش های تشخیصی، نیاز به بستری شدن دارید، معلمتان را در جریان بگذارید و مدارک مناسب برای مدرسه آماده کنید.

این که معلم به دیگر دانش آموزان کلاس، در مورد صرع شما بگوید، بستگی به نظر شما دارد؛ یا این که بخواهد خودتان در مورد صرع به سایر دانش آموزان توضیح دهید. اگر به طور مرتب تشنج دارید، ممکن است لازم باشد دیگران در جریان قرار بگیرند. اگر مدت زمان زیادی است که تشنج نکرده اید؛ هنوز گفتن صرعتان به معلم، بسیار اهمیت دارد.

معلم شما همچنین می تواند با انجمن صرع ایران برای شرکت در دوره های آموزشی مرتبط شود.

گفت و گو با مربی بهداشت مدرسه

اگر مدرسۀ شما مربی بهداشت دارد، مطمئن شوید که او در مورد صرع شما می داند. اگر در مورد گفت وگو با معلم خود، نگران هستید؛ مربی بهداشت مدرسه می تواند به شما در این مورد کمک کند.

اگر مربی بهداشت با صرع آشنا نبود؛ می تواند با انجمن صرع ایران تماس گرفته و از بروشورهای مرتبط در این زمینه استفاده کند.

اطمینان پیدا کنید که از قوانین مدرسه در مورد مصرف داروهای ضدصرع خود اطلاع دارید:

• اگر باید تعدادی از داروهایتان را در مدرسه مصرف کنید، چه کاری لازم است انجام دهید؟
• اگر داروهایتان در اتاق بهداشت و نزد مربی بهداشت نگهداری می شود، زمانی که مربی بهداشت شلوغ بوده یا در مدرسه نیست، چه کسی مسئولیت تحویل داروهای شما را به عهده می گیرد؟
• اگر قرار است به دلایلی دیرتر از مدرسه به خانه بروید، آیا به داروهای خود دسترسی دارید؟
• اگر احساس ناخوشایندی پیدا کردید و فکر کردید ممکن است تشنج داشته باشید، آیا می توانید به اتاق بهداشت بروید؟
• اگر در مدرسه تشنج اتفاق بیفتد، آیا آنها به والدین شما اطلاع خواهند داد؟

بلوغ

تغییر در بدن

بلوغ زمانی است که بدن یک پسر شروع به رشد برای مرد شدن می کند. این تغییرها از حدود سنین 12 تا 14 سالگی شروع می شوند، ولی در بعضی از پسران ممکن است بلوغ زودتر پیش بیاید. در طی دوران بلوغ :

• موهای بدن شما رشد می کند.
• غدد جنسی شروع به رشد می کنند.
• بدنتان بیشتر عرق می کند.
• و صدایتان شروع به کلفت شدن می کند.

داشتن صرع معمولاً تغییری در چگونگی یا زمان بلوغ به وجود نمی آورد.

تغییرهای خلق و خو

از آنجایی که در دوران بلوغ، مغز نیز شروع به تغییر و رشد می کند، پسران ممکن است طیفی از هیجان های مختلف را گاهی با نوسان های سریع تجربه کنند ؛ که شامل غمگینی، آشفتگی، خشم، اضطراب، ناآگاهی از خویش، و  میل جنسی می شود.

پسران مبتلا به صرع ممکن است بیشتر احساس های ناخوشایند مانند افسردگی و اضطراب را به نسبت همسن و سالان خود تجربه کنند.

اگر شما با هیجان های منفی خود دچار چالش هستید؛ خانواده و پزشک درمانگر خود را برای مداخله های درمانی مطلع کنید.

مدرسه

افراد مبتلا به صرع نسبت به افراد عادی، مشکل بیشتری در تمرکز و حافظه  دارند. اگر شما مدرسه می روید، این مسئله به ویژه قابل توجه است. با پزشک خویش در مورد تمرکز و مشکل حافظه تان گفت وگو کنید؛ چرا که ممکن است به دلیل عوارض جانبی داروها بوده و تغییر داروها به شکل امنی صورت بگیرد. از طرف دیگر می توانید به معلم های خود در مورد گرفتن وقت بیشتر برای انجام تکالیف گفت وگو کنید.

کارهای نیمه وقت

به عنوان یک نوجوان شاید شما دوست داشته باشید قسمتی از وقت خود را به کارهای نیمه وقت اختصاص دهید یا تابستان ها سر کار بروید. افراد مبتلا به صرع می توانند انتخاب های زیادی برای شغل داشته باشند، مگر مواردی که پرخطر باشند یا تشنج ها هنوز به خوبی کنترل نشده باشد.

شغل هایی که به بالا رفتن از ارتفاع، بودن کنار آتش یا کار با وسایل خطرناک و همچنین کار در کنار آب نیاز دارد؛ برای افرادی که تشنج هایشان هنوز کنترل نشده است، خطرناک است.

هویت شما

سال های نوجوانی زمان تغییرهای بزرگ است. ممکن است شما با کشف خود به عنوان فردی که قرار است در بزرگسالی بشوید، چالش داشته باشید. داشتن صرع ممکن است به شما احساس فشار بار بزرگی بر دوش بدهد؛ ولی بدانید که صرع، شخصیت شما را تعیین نمی کند. شما مردی جوان هستید که می توانید موفق و شاد باشید. با متخصص مغز و اعصاب خود همکاری کنید تا تشنج های شما تحت کنترل بمانند. انتخاب های سالم داشته باشید … و در زندگی فعال باشید.   

• سخنی با والدین:

این متن صرفاً برای کمک به کودکان طراحی شده است تا درک درستی نسبت به تشنج های خود داشته باشند و  خود را با آن سازگار کنند. هیچ توصیۀ پزشکی در این متن نیست و پزشک کودکتان در همه حال، بهترین راهنمای درمانی کودک شما است.

• به یاد داشته باشید:
• صرع مسری نیست. شما  صرع را از دیگری نگرفته اید و کسی هم نمی تواند صرع را از شما بگیرد.
• صرع به دلیل اینکه شما کار بدی انجام داده اید، اتفاق نیفتاده است و نه حتی به دلیل کار بد یک نفر از اعضای خانواده شما ! هیچ کس در این بیماری دخالتی ندارد. فقط یک پیشامد است.
• شما در هنگام تشنج، نمی توانید به دیگران آسیب برسانید.
• دیدن چیزهایی که وجود ندارند، یا شنیدن صداهایی که دیگران نمی شنوند؛ انجام دادن کارهایی که به نظر می رسد شما در حالت نیمه هوشیار انجام می دهید، هیچ کدام به معنی این نیست که شما دیوانه شده اید. این موارد به دلیل تشنج های مغزی اتفاق می افتند.
• داشتن تشنج به معنای این نیست که شما کم هوش تر یا کم دقت تر از دیگران هستید. حتی به این معنی هم نیست که شما در آینده، هوش کمتری خواهید داشت.
• در هنگام تشنج، شما نمی توانید زبان خود را قورت دهید. زبانتان به سمت ته دهان بر می گردد.
• هرگز  نباید چیزی در دهان کسی که تشنج دارد بگذارید. این کار ممکن است به فک او، آسیب وارد کند.
• داشتن یک زندگی طبیعی و فعال، بازی و ورزش و اوقات خوش، موجب تشنج های بیشتر برای شما نمی شود.

به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. خیلی از بچه های دیگر هم، صرع دارند. هزاران نفر از بزرگسالان، وقتی بچه بودند تشنج داشتند و حالا خودشان بچه دارند؛ به کار مورد علاقۀ خود مشغول هستند و یک زندگی شاد دارند. شما هم در آینده، همینطور خواهید بود.

******

اختلال تشنجی، نوعی بیماری است که تنها در بعضی موارد اتفاق می افتد. این بیماری باعث نمی شود که شما احساس مریضی داشته باشید. همینطور باعث نمی شود که سرفه یا عطسه کنید. به این معنی نیست که در تخت بخوابید و دمای بدنتان را اندازه بگیرند. کودکی که اختلال تشنجی دارد؛ همانقدر احساس سلامتی می کند که هرکس دیگری در بیشتر اوقات؛ اما گاهی اوقات ممکن است او یک حملۀ تشنجی داشته باشد. نام دیگر این بیماری، صرع است.

*****

صرع

اگر شما صرع دارید، هرچه بیشتر دربارۀ آن بدانید بهتر است. دربارۀ این که چگونه تشنج ها اتفاق می افتند، چگونه داروها عمل می کنند و چرا شما باید، هر روز داروها را مصرف کنید. شما می توانید همین اطلاعات را به دوستانی که مایلند در این باره بدانند، بگویید. اگر مطلبی را نمی فهمید، از مادر یا پدرتان بخواهید تا برایتان توضیح دهند. اگر سؤال خاصی در مورد تشنج خود دارید، وقتی برای ویزیت پیش دکتر می روید، از او  بپرسید.

******

چگونه تشنج ها اتفاق می افتند:

تشنج ها در یک شبکۀ خارق العاده از سلول های مغزی شروع می شوند. این سلول ها خیلی خیلی کوچک هستند، اما تمام کارهای مغز و بدن تو را انجام می دهند. آنها این کار را با فرستادن امواجی کوچک به یکدیگر، با سرعتی مافوق تصور انجام می دهند. این امواج در بدنت پخش می شوند و همین، سبب می شود که تو بتوانی بدوی، بپری و همه کارهایی را که مایلی در هر دقیقه از روز انجام  دهی. سلول های مغز تو حتی زمانی که در خواب هستی هم، سخت مشغول کارند.

لازم نیست دربارۀ کار آنها فکر کنی. آنها کارهایی را که باید؛ انجام می دهند. در  اکثر اوقات سلول های مغز تو، درست همان کاری را انجام می دهند که باید انجام دهند. اما زمانی که تشنج داری، یعنی برای مدت خیلی کوتاه ، این سلول ها نتوانسته اند کارشان را درست انجام دهند.

برای چند ثانیه یا یک تا دو دقیقه، سلول های مغزت، موج های درهمی را می فرستند. این امواج، عملکرد سلول های دیگر را هم متوقف کرده و بدن تو، پیام های نادرستی می گیرد.

• این باعث می شود که بازویت، بدون این که خودت بخواهی، شروع به لرزش کند.
• موجب می شود که تو چیزهای عجیبی را ببینی، بشنوی یا احساس عجیبی داشته باشی که فقط برای یک لحظه خواهد بود.
• ممکن است موجب شود که تو متوقف شده و به یک نقطه خیره شوی؛ بدون این که واقعاً چیزی را ببینی یا بشنوی. این نیز فقط برای یک لحظه یا کمی بیشتر طول خواهد کشید.
• گاهی اوقات این پیام های درهم و برهم از مغز تو ، باعث می شوند که تمام بدنت به یک روش درهم و برهم کار کند:ممکن است بیفتی، بدنت سفت شود و بعد برای یک یا دو دقیقه، تمام بدنت بلرزد.ممکن است در حالی که به نظر نیمه خواب می رسی، در اطراف حرکت کنی.

بررسی تفکر، عملکرد و احساس ها

یک آزمایش عصب شناسی به چگونگی کارکرد مغز شما و عملکرد سایر سیستم عصبی توجه می کند. هر وقت پزشک شما روی زانویتان ضربۀ چکشی می زند تا ببیند آیا پایتان می پرد، این قسمتی از یک آزمایش عصب شناسی است.

اگر شما حمله هایی داشته باشید که ممکن است قسمتی از یک تشنج باشند، احتمالاً به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده خواهید شد. پزشک متخصص مغز و اعصاب آزمایش های کامل عصب شناسی را برای یافتن اینکه کدام قسمت از مغز شما، دچار اختلال شده است، انجام خواهد داد.

• معمولاً پزشک معالج از شما در مورد مشکلاتی که ممکن است تجربه کرده باشید و می تواند نشانه ای از یک اختلال مغزی باشد، سؤال می کند.
• پزشک متخصص مغز و اعصاب  کارکرد ماهیچه های شما، احساس هایتان، و عکس العمل ها را آزمایش می کند و به هرگونه مشکلی که شما در راه رفتن یا تعادل داشته باشید، توجه می کند.
• قسمت دیگر این آزمایش مربوط به عملکرد روانی شما است؛ مانند توانایی به خاطر آوردن کلمه ها، حساب کردن و نام اشیاء. 

در طول ملاقات های منظم، پزشک معالج معمولاً دوباره آزمایش های کوتاهی در مورد عملکرد سیستم عصبی انجام می دهد تا ببیند آیا چیزی تغییر کرده است. اگر میزان مصرف داروی شما خیلی زیاد است؛ این آزمایش ها برای بررسی عوارض دارویی ناخواسته انجام می شود؛ مانند :

• لکنت زبان
• مشکل در تمرکز
• دشواری در راه رفتن روی یک خط مستقیم
• حرکت های پرشی چشم، وقتی به یک طرف نگاه می کنید
• لرزش دست، وقتی بازوهایتان را روبه رویتان نگه می دارید

اگر پزشک معالجتان متوجه این نشانه ها شود، لازم است میزان مصرف داروهای شما کاهش یابد.

پزشک معالج حتی زمانی که شما با او در حال صحبت کردن هستید، در حال آزمایش گرفتن از شما است. پزشک می تواند خلق و خوی شما، افکارتان، زبان، چشم ها و حرکات صورت، هماهنگی بدن و بسیاری از مسائل دیگر را فقط با مشاهدۀ شما و گوش کردن دقیق به شما، بفهمد.

بعضی از انوع صرع به دلیل اختلال ساختاری مغز مانند افزایش بیش از حد مایع مغزی نخاعی (هیدروسفالی)، جای زخم در بافت مغز یا پیچ خوردگی در عروق مغزی (ناهنجاری‌های عروقی) ایجاد می‌شوند.

تصویربرداری به آزمایش‌هایی گفته می‌شود که از مغز عکس می‌گیرند و به پزشکان امکان می‌دهد تا دربارۀ این وضعیت‌ها، اطلاعاتی به دست بیاورند. این آزمایش‌ها برای درک علت بروز تشنج‌ها و اطمینان از اینکه مشکل دیگری در ساختمان مغز وجود ندارد، انجام می‌شوند.

شایع‌ترین آزمایش‌های تصویربرداری، سی‌تی‌اسکن مغز ( CT Scan ) و ام‌آر‌آی ( MRI ) هستند. 

هر دوی این آزمایش‌ها، تصویری از ساختمان مغز می‌دهند؛ ولی در ام‌آر‌آی (MRI)  اطلاعات بیشتری از سی‌تی‌اسکن (CT Scan) به دست می‌آید. در واقع ام‌آر‌آی برای انتخاب نوع تصویربرداری توصیه می‌شود.

در بعضی از انواع صرع، ممکن است تصویربرداری از مغز خیلی ضروری نباشد. با این حال در بیشتر افرادی که به تازگی تشخیص صرع گرفته‌اند، تصویربرداری برای دقت تشخیص اهمیت دارد.

در صورتی که علت تشنج شما مواردی مانند تومور مغزی یا ناهنجاری‌های عروقی ( که ممکن است به خونریزی منجر شود) باشد، تصویربرداری از مغز حتماً باید انجام شود. در این موارد پزشک شما برای ادامۀ روند درمان، از اسکن‌های مجدد برای پیگیری موقعیت درمانی استفاده می‌کند.

بیشتر پزشکان برای صرع‌هایی با علت کاملاً مشخص، که اغلب منشأ ژنتیکی دارند ( مانند تشنج‌های ابسانس، صرع میوکلونیک جوانان یا صرع خوش‌خیم رولاندیک) سی‌‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی تجویز نمی‌کنند. چون نتایج این تصویربرداری‌ها معمولاً طبیعی است یا مرتبط با صرع نیست.

در ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن، تصویری از ساختمان مغز نمایش داده می‌شود؛ ولی بعضی از روش‌های تصویربرداری عملکرد یا چگونگی کارکرد آن را نشان می‌دهند. از این روش‌ها برای ارزیابی بیماران پیش از عمل جراحی یا کارهای پژوهشی استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل موارد زیر هستند :

• اسپکت ( SPECT) : جریان خون در بخش‌های مختلف مغز را نشان می‌دهد.
• PET  : میزان قند (گلوکز) یا  اکسیژن استفاده شده در بخش‌های مختلف مغز را نشان می‌دهد.
• MEG : فعالیت الکتریکی مغز را در مناطق مختلف آن اندازه می‌گیرد.
• اولتراسوند : جریان مایع مغزی یا خون را در مغز نوزادان تازه به دنیا آمده نشان می‌دهد.

• آیا تغییر در تغذیه به کنترل تشنج‌ها کمک می‌کند؟

غذاها می‌توانند عملکرد مغز را تغییر دهند؛ ولی اطلاعات معتبر برای توصیه‌های خاص، خیلی کم است. می‌دانیم که کاهش قند خون، در بعضی افراد می‌تواند موجب تشنج شود. به ویژه در افراد مبتلا به دیابت که انسولین زیادی دریافت می‌کنند. افراد مبتلا به صرع بهتر است که یک رژیم متعادل داشته باشید و وعده‌های غذایی را مرتب مصرف کنند.

• آیا ویتامین‌ها، گیاهان یا آمینواسیدها می‌توانند به درمان تشنج‌ها کمک کنند؟

مطالعه‌های پژوهشی نتوانسته‌اند گزارشی را که به این مواد پاسخ داده اند، ثابت کند. گزارش‌های معدودی در چند مورد نادر، می‌تواند گمراه کننده باشد. ما نباید درمان‌های امیدوارکننده را نادیده بگیریم، ولی از طرف دیگر تا زمانی که اثبات محکمی برای یک مورد درمانی دیده نشده است، منطقی است که آن را نپذیریم. بیشتر مکمل‌های غذایی در واقع، دارو هستند. ممکن است بیشتر این مواد، هیچ تأثیر واقعی روی کنترل تشنج‌ها نداشته باشند؛ ولی عوارض جانبی داشته و گاهی خطرناک باشند.

• آیا کمبود ویتامین، موجب بروز تشنج یا افزایش تشنج‌ها می‌شود؟

تنها ویتامین شناخته شده‌ای که می‌تواند منجر به بروز تشنج شود یا  کمبود آن، تشنج‌ها را افزایش دهد، ویتامین  B6 (پیریدوکسین) است. این کمبود معمولاً در نوزادان اتفاق می‌افتد و موجب تشنج‌هایی می‌شود که به سختی کنترل می‌شوند. در بعضی موارد، پزشک در حالی که از نوزاد  نوار مغز می‌گیرد، همزمان این ویتامین را به صورت وریدی تزریق می‌کند. اگر در نوار مغز، پیشرفتی ایجاد شود، نشان دهندۀ کمبود این ویتامین در بدن است. بعضی پزشکان هم برای کودکانی که تشنج‌هایشان به سختی کنترل می‌شود، ویتامین B6  تجویز می‌کنند اما هنوز مدرک معتبری برای این اثربخشی وجود ندارد.

• آیا کمبود مواد معدنی در بدن، منجر به تشنج می‌شود؟

مواد معدنی از مواد مغذی ضروری بدن هستند. کاهش میزان مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم، و منیزیم می‌تواند فعالیت الکتریکی سلول‌های مغزی را  تغییر دهد و موجب تشنج شود.

• چه عواملی موجب کاهش میزان مواد معدنی در بدن می‌شود؟

کاهش مواد معدنی در بدن به ندرت اتفاق می‌افتد؛ مگر اینکه سوءتغذیۀ جدی اتفاق افتاده باشد. ولی عوامل زیر میزان مواد معدنی را در بدن تحت تأثیر قرار می‌دهند :

• کاربامازپین ( تگرتول ) و اکس کاربازپین با مصرف بیش از حد آب، میزان سدیم خون را کاهش می‌دهند .
• کاهش کلسیم معمولاً به دلیل بیماری‌های کلیوی یا اختلال‌های هورمونی اتفاق می‌افتد. کاهش میزان کلسیم معمولاً با کاهش میزان منیزیم مرتبط است.
• کمبود منیزیم می‌تواند در اثر مصرف طولانی مدت الکل و تغذیۀ نامناسب پیش بیاید. کاهش میزان منیزیم می‌تواند منجر به تشنج شود و همچنین می‌تواند سطح کلسیم خون را کاهش دهد.

• آیا لازم است من داروهای اضافه‌ای برای مواد معدنی مصرف کنم؟

افراد مبتلا به صرع به ندرت نیاز به مصرف موادی مانند سدیم، کلسیم و منیزیم برای کنترل تشنج خود دارند. اگر پزشک شما متوجه کمبودی در بدن شما شد و مشکل دیگری در میان نبود، منطقی است که برایتان مکمل‌های معدنی تجویز کرده یا در رژیم غذایی‌تان تغییری ایجاد کند.  مصرف میزانی از مکمل‌های معدنی می‌تواند عوارض جانبی داروهای ضدتشنج را در طولانی مدت کاهش دهد.

رانندگی همراه با صرع ، به معنای برقراری تعادل بین دو نیاز  استقلال در  برابر ایمنی  است. 

ما استقلال را ترجیح می دهیم تا بتوانیم آزادانه، هر زمانی که  میل داشتیم  به هرجایی که خواستیم  برویم. به همین دلیل بیشتر افراد، به ماشین خود تکیه می کنند تا به خرید، محل کار،  مدرسه یا مهمانی بروند.

از آنجایی که  برای بیشتر جوانان، گرفتن گواهینامۀ رانندگی  یکی از مهمترین مراحل زندگی است؛ بهتر است افراد مبتلا به صرع، وضعیت بیماری خود را به سازمان راهنمایی و  رانندگی، اطلاع دهند. همچنین کنترل کامل تشنج های  خود را می توان  توسط گواهی از پزشک معالج، به  این سازمان اطلاع داد.  البته ممکن است آن سازمان نیاز به بررسی بیشتر توسط پزشک معتمد خود داشته باشد.

اگر فرد مبتلا به صرع تقاضای دریافت گواهینامۀ رانندگی دارد، لازم است آن را در فرم مربوطه ذکر کند. در صورتی که فردی گواهینامۀ رانندگی داشته و سپس مبتلا به صرع شده است؛ ضروری است  مسئولان مربوطه را به نحو مقتضی مطلع سازد.

صرع  با رانندگی تداخل دارد و ممکن است  منجر به تصادف در  زمان رانندگی شود. ماهیت تشنج ها، سبب  اختلال در سطح هوشیاری، میزان آگاهی فرد، تمرکز او و  انقباض  اندام ها می شوند؛ که همۀ این عوامل به همراه عوارض  داروهای ضد صرع،  باعث اختلال در عملکردهایی  می شود که نیاز به  توجه و  تمرکز دارند.

 مطالعه ها نشان می دهد  که عوامل فوق ، میانگین تصادف را  در افراد مبتلا به صرع به نسبت  سایرین  افزایش داده و  این مسئله در  آقایان مبتلا به صرع  و گروه سنی کمتر از  35 سال، بیشتر مشاهده شده است.

کشورهای مختلف، قوانین متفاوتی  برای  صدور گواهینامۀ رانندگی  افراد مبتلا به صرع دارند.  در ایران، براساس اعلام رئیس مرکز صدور گواهینامۀ  راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، افراد مبتلا به  صرع، حق رانندگی ندارند و گواهینامۀ رانندگی نیز به آنان اعطا  نمی‌شود. این ممنوعیت به استناد آیین‌نامۀ راهنمایی و رانندگی مصوب سال 1384 اعمال می‌شود. افراد  مبتلا به صرع باید حداقل سه سال از آخرین تشنجشان گذشته باشد تا بعد از تأیید پزشک معالج، مجوز رانندگی بگیرند.

همچنین اگر فرد مبتلا،  بیماری خود را پنهان کند و پلیس هنگام گشت یا زمان انجام کارشناسی تصادفات، به این موضوع پی ببرد، گواهینامۀ رانندگی وی باطل؛ و بیمار به کمیسیون پزشکی معرفی می‌شودو تا زمان احراز صلاحیت و سلامت از سوی شورای عالی پزشکی، فرد مجاز به دریافت  گواهینامه و رانندگی با وسایل نقلیه نخواهد بود.

گام مهم برای رسیدن به کنترل کامل تشنج‌ها، اطمینان از کیفیت درمانی است که در زمان مناسب دریافت می‌کنید.

اجزای یک مراقبت با کیفیت شامل : 

• تشخیص درست و زودهنگام نوع تشنج، نوع صرع و هر وضعیت مرتبط با آن
• گرفتن بهترین و مناسبترین درمان. اگر بعد از گذشت یک سال از درمان یا امتحان دو دارو همراه هم، هنوز تشنج‌هایتان کنترل نشده است؛ یعنی نیاز دارید با یک متخصص صرع یا مرکز صرع مرتبط شوید.
• ایجاد یک رابطۀ محکم و ارزشمند با گروه درمانگرانتان

پزشکتان باید : 

•  در هر ملاقات از شما بپرسد چه نوع تشنج‌هایی داشته‌اید و از هر نوع تشنج، به چه تعداد؟ اگر هنوز تشنج‌های شما کنترل نشده است، ممکن است پزشکتان در مورد تغییر درمان برای کنترل بهتر تشنج‌ها یا اینکه چرا داروها را تغییر نمی‌دهد؛ با شما گفت‌وگو کند.
• از شما بپرسد آیا عوارض دارویی داشته‌اید و اگر اتفاق افتاده است، برای رفع آنها اقدام کند.
• در مورد امنیت هنگام تشنج با در نظر گرفتن نوع تشنج‌ها، سن شما و سایر موقعیت‌ها گفت‌وگو کند.
• مسائلی مانند افسردگی، مشکلات تکاملی یا موارد شبیه به آن را بپرسد.
• در صورتی که خانمی در سن باروری هستید؛ هر سال در مورد عوارض داروهای ضد تشنج بر بارداری با شما گفت‌وگو کند.

کیفیت مراقبت درمانی باید شامل موارد زیر باشد: 

• امنیت : پیشگیری از صدمه‌های احتمالی به بیمار از سوی درمانگر و مراقب

• اثربخشی : ارائۀ خدمات درمانی مبتنی بر دانش علمی به افرادی که از آن بهره می‌برند و خودداری از ارائۀ خدمات برای افرادی که به آن نیازی ندارند.

• بیمار محور : ارائۀ مراقبت با احترام و بر اساس اولویت‌ها، نیازها و ارزش‌های بیمار و اطمینان از اینکه ارزش‌های بیمار، تصمیم‌های درمانی را تعیین می‌کنند.

• به موقع : کاهش زمان انتظار و تأخیرهای آسیب‌زننده؛ هم برای فردی که درمان می‌گیرد و هم برای کسی که خدمت درمانی ارائه می‌دهد.

• بهره وری : جلوگیری از هدررفتن وسایل، اتلاف منابع و اتلاف انرژی

• عدالت : فراهم کردن مراقبت به شیوه‌ای که در کیفیت آن، تغییری به دلیل ویژگی‌های شخصی بیمار مانند جنسیت، قومیت، محل جغرافیایی و وضعیت اقتصادی – اجتماعی به وجود نیاید.

من نگران هستم. آیا این طبیعی است؟ 

مشاهدۀ تشنج یک کودک برای بیشتر والدین صحنه‌ای بسیار ترسناک است. بعد از تشنج، معمولاً والدین برای احتمال تشنج‌های بعدی و آسیب‌های احتمالی و حتی مرگ کودک مضطرب می‌شوند. والدین معمولاً به قدری نگران کودکشان می‌شوند که اجازه نمی‌دهند از آنها دور شود، مثلاً اجازۀ رفتن کودک به خانۀ دوستش یا اقوام و خویشان، رفتن به مدرسه، یا شرکت در فعالیت‌های ورزشی را به او نمی‌دهند. ممکن است حتی با کودک به اتاقش بروند و در اتاق کودک بخوابند، تا بتوانند در طول شب بر او نظارت داشته باشند. متأسفانه در این موارد، خواب والدین دچار اختلال می‌شود.

طبیعی است که والدین در ابتدا، احساس اضطراب داشته باشند. البته مهم است بدانند خطر مرگ یا آسیب جدی در تشنج، در بیشتر کودکان خیلی کم است. در بیشتر کودکان، تشنج‌ها با دارو قابل کنترل هستند.

چه کارهایی می‌توانم برای کاهش خطر در کودکم انجام دهم؟ 

اینجا روش‌هایی برای کاهش خطر تشنج‌ها ذکر شده است:

◀️ اطمینان داشته باشید که کودکتان، داروهای ضدصرع خود را مرتب مصرف می‌کند. فراموش کردن مصرف دارو یکی از شایعترین مشکلات  افزایش تشنج‌ها و یا حتی احتمال اورژانسی شدن تشنج‌ها است.

◀️ اگر داروها جواب نداده و تشنج‌ها همچنان ادامه دارد؛ با پزشک کودکتان تماس بگیرید. شاید لازم است داروها بررسی شوند یا روش‌های دیگری امتحان شوند.

◀️ کمک‌های اولیه در زمان تشنج را یاد بگیرید. بدانید چه زمانی نیاز است تا کودکتان به بیمارستان برده شود. داشتن یک طرح درمانی برای کودکتان در زمان تشنج، به شما اعتماد به نفس می‌دهد.

چه کارهایی انجام دهم تا زندگی کودکم تا حد ممکن، طبیعی باشد؟ 

کودکتان را تشویق کنید تا از نظر اجتماعی، فعال باشد. هر کسی در ابتدا ممکن است آشفته شود، اما دور نگه داشتن کودکتان از بیرون رفتن با دوست‌هایش یا انجام فعالیت‌های طبیعی کودکانه، می‌تواند برای او بسیار آسیب‌زننده باشد. به توانایی‌های فرزندتان، مشکلاتش و آنچه از آن لذت می‌برد، فکر کنید.

چگونه می‌توانید حال خوب روانی، جسمی و اجتماعی او را تقویت کنید؟

چند نکته : ♦️♦️♦️

• کودکان باید با دوستانشان ارتباط بگیرند. قرارهایی برای بازی با یکدیگر، برای بیشتر کودکان مبتلا به صرع توصیه می شود. البته همراه بودن بزرگسال آگاه به صرع و دانستن کمک‌های اولیه در زمان تشنج هم ضروری است.

•  در بیشتر موارد بیرون رفتن نوجوانان با هم، بدون حضور والدین، در صورتی که یکی از آنها بداند در زمان تشنج چه اقدام‌هایی انجام دهد؛ امن است.

• کودکان و نوجوانان مبتلا به صرع در صورتی که مربی‌شان از تشنج‌ها و اقدام‌های احتیاطی اطلاع داشته باشد، می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنند.
• اگر چه بیشتر خانواده‌ها از تشنج در زمان خواب نگران هستند؛ ولی خوابیدن در کنار کودک، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. این کار مشکلات دیگری را برای خواب به وجود می‌آورد و ممکن است خطر تشنج را افزایش دهد.